Bireysel danışmanlık
Psikolojik danışmanlık hizmetleri, diğer birçok meslek ya da iş kolunda yürütülen danışmanlık hizmetlerinden farklı olarak, ruh sağlığı alanıyla ilişkili olduğu için hayati öneme sahiptir. Danışmanlık, belirli bir konuda bilgi alınan, danışılan, bilgi verme ve başka bir birime yönlendirme gibi görevleri ifade ederken; aile danışmanı, kendisine danışan aile ya da aile bireylerini empatik ve etkin dinleme teknikleriyle dinleyerek, onların psikososyal sorunlarına ya da ihtiyaçlarına yönelik, bilgi verme, alternatif yolları gösterme ve rehberlik etme, aile içinde ve dışında ilişkilerin düzenlenmesine, varsa kriz çözümüne yardım etme, klinik bir durum varsa ilgili hekime, kurum ya da kuruluşa yönlendirme gibi psikososyal yardım çalışmalarını yürüterek, ilişkisel yaklaşımla, bireylere, çiftlere, ailelere ve gruplara yönelik hizmet sunar. Bir aile danışmanının, psikoterapi düzeyinde hizmet verebilmesi; psikoterapi yaklaşımları üzerine, eğitim programlarına katılması ve psikoterapist olarak yetkilendirilmesiyle mümkün olabilir. Danışmanlık ve psikoterapinin doğası ve alt yapısı birbirinden farklıdır. Bununla birlikte, nitelikli hizmet vermek isteyen bir aile danışmanının, ruh sağlığı alanında danışmanlık hizmeti vereceğinden, temel psikoloji ve psikoterapi bilgilerine de hâkim olmasında ve uygulamalarında bu bilgiler ışığında ilerlemesinde fayda vardır.
Psikoterapiler, problemin durumuna ve terapinin yapısına göre; bireysel psikoterapi, aile ve çift psikoterapisi, grup psikoterapisi gibi modeller ve yaklaşımlar olarak sınıflandırılır. Psikoterapi, terapist ve danışanın bire bir ve yüz yüze/ çevrimiçi görüştüğü, bilimsel bir çerçeveye dayanan, birçok terapi yaklaşımı arasından uygun olan yaklaşımın seçilerek uygulandığı profesyonel bir terapötik ilişki modelidir. Bu iki kişi arasında, temel olarak sözlü iletişim kullanılır. Anlam kökenine bakıldığında; ‘psyche’ ingilizcede ruh demektir ve ‘therapy’ tedavi demektir. Bu iki kelimenin birleşimi olan psikoterapi’, ruhsal tedavi anlamını taşımaktadır. Aile danışmanlığı, yaklaşım olarak, aileyi tek bir sistem gibi kabul edip, bir bütün olarak ele aldığı için, aile danışmanı, bir ailenin dinamiklerini anlamaya ve olası sorunları öngörebilmeye yatkın olmalıdır. Bu nedenle ailedeki çiftlerin, ilişkisel ve cinsel dinamiklerinin neler olduğu, çocuk ve ergenlerle nasıl iletişim kurulabileceği, yaşlılık ve emeklilik gibi dönemsel özellikli konu ve sorunlara nasıl yaklaşılacağı, ailede ortaya çıkabilecek ani ya da gelişimsel krizlere nasıl müdahale edileceği gibi konulara hâkim olmalıdır. Aile bir bütün olarak ele alınırken; psikolojik yardımın doğası gereği, aile bireyleri ile görüşme odasında özel olarak ve bire bir görüşülür.
Psikoterapinin temel ilkelerinden olan; zarar vermeme, yardım etme, hizmet anlayışı, profesyonel çerçeveyi koruma, gizliliği sağlama ve sürdürme gibi ilkeler, aile danışmanlığı görüşmeleri için de geçerlidir. Psikoterapi süreci boyunca bireyin, sorun yaratan düşüncelerinin ve davranışlarının farkında olmayı, bunlarla nasıl baş edebileceğini, ilişkilerini ve yaşamdaki deneyimlerini nasıl inceleyeceğini, sorunlara nasıl çözümler üretebileceğini öğrenmesi hedeflenir. Psikoterapi, kişiye yaşamında nasıl mutlu olacağının ve hayatını nasıl yönetebileceğinin yollarını gösterebilir. Ayrıca çaresizlik, suçluluk ve öfke gibi duygulardan doğan çeşitli psikolojik rahatsızlıkların belirtilerinin giderilmesinde de yardımcı olabilir. Tüm bunların ve belki daha fazlasının gerçekleşebilmesi, danışan ve danışman arasındaki terapötik yani iyileştirici ilişkinin gücüne ve niteliğine bağlıdır. Güvenli ve destekleyici bir ilişki, hastanın kendine güvenini canlandırmasına ortam hazırlar. Böylece danışan, terapi yaklaşımları sayesinde edindiği farkındalık ve becerileri, seans dışındaki yaşamına uyarlayabilir ve yaşamını, kendisine doyum veren bir çerçevede yeniden tasarlayabilir. Aile danışmanı bu süreçte, belirli ve düzenli periyodlarla görüşmeler yaparak, bireyin kendini tanıma, yaşam kalitesini arttırma, otantik mutluluğu sürdürme ve sorun çözme gibi deneyimlerine, profesyonel bir çerçevede, danışanın getirdiği öykü üzerinden rehberlik ve yardım hizmeti sunar.
KAYNAKLAR
https://www.humanitepsikiyatri.com/wp-content/uploads/2018/01/psikoterapi-kitap.pdf
https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1680596